Teken van het kruis
Het Calvinisme ziet diep in mij. Johannes Calvijn leerde en leefde matigheid. Opdat de overvloed niet zou afleiden van waar het om gaat. Daarom voel ik mij thuis in de leegte van protestantse kerkgebouwen. En ook in een sobere liturgie.
Toch ben ik erg blij met de goede band die wij in deze dorpen hebben met onze katholieke zusters en broeders. En met één element van onze oecumenische samenwerking in het bijzonder: de jaarlijkse gezamenlijke aswoensdagviering.
Voor ik hier predikant werd had ik nog nooit een aswoensdagviering meegemaakt. Ik moest wel even wennen aan het in de kerk verbranden van palm- of eigenlijk buxustakjes. Ik vond het de eerste keer ook een mal gezicht: al die zwarte kruisjes van as getekend op het voorhoofd van elke kerkganger. Toch deed het wat met me toen collega Pastor Lâm ook zo’n kruisje op mijn voorhoofd tekende. En op volgende aswoendagen deed het me steeds meer.
Tijdens de veertig dagen voor Pasen volgen wij Jezus op zijn weg naar het kruis. Het teken van het kruis, getekend op mijn voorhoofd, verbindt mij met Hem. Veel bewuster dan toen aswoensdag nog was als iedere woensdag, ga ik nu op weg naar Pasen.
Johannes Calvijn koos ervoor om de kerk te versoberen: een terugkeer naar de eenvoud van het evangelie. Ik begrijp heel goed waarom hij sommige zaken uit de kerk verwijderde. Maar wat ik niet begrijp is waarom ook dat askruisje van hem weg moest. Het verwijst immers naar dat kruis dat in de kern van het evangelie staat.
Het kruis is niet alleen een christelijk symbool. Met zijn verticale en horizontale lijn had en heeft het ook in andere religies betekenis. De verticale lijn staat voor de verbinding tussen hemel en aarde. De horizontale verbeeldt onze band met alle mensen en de schepping om ons heen.
Het kruis dat Jezus op zijn weg vond was een martelwerktuig. Maar Hij droeg dit kruis in vol vertrouwen op zijn God. En Hij bleef, ondanks dat Hij dit kruis moest dragen, toch geloven in de mensen. Daarom is dit ene kruis, veel meer nog dan al die andere kruizen, een teken dat God zich wil blijven verbinden met ons en dat Hij ons wil blijven verbinden met elkaar. Aan het kruis ging het lichaam van Christus stuk. Toch zegt het tegen ons dat niets zijn verbondenheid met ons en onze verbondenheid in Hem met elkaar stuk kan krijgen.
In de katholieke traditie is (of vooral: was) het de gewoonte om na het ontvangen van het askruisje veertig dagen lang te vasten. Veertig dagen geen overvloed maar je focussen op de kern: op dat kruis en waar het voor staat. Nu leef ik als rechtgeaarde calvinist het hele jaar door al vrij sober. Toch neem ik mij voor om in de komende veertigdagentijd aan het einde van elke dag even bewust stil te staan bij de verticale en de horizontale lijn. Op welke momenten voelde ik mij vandaag sterk verbonden met God? En op welke momenten voelde ik mij sterk verbonden met een naaste? Ik hoop dat door deze oefening het verbindingsteken nog meer een centrale plek in mijn leven krijgt.
Voor deze calvinist is het een waardevolle gewoonte geworden om op aswoensdag, met een kruis getekend op het voorhoofd, de weg naar Pasen in te slaan. Als ik ook u een beetje enthousiast heb kunnen maken, weet u dan op aswoensdag 22 februari om 19.30 uur van harte welkom in de koorzaal van de Brugkerk.
Ik wens u allen toe dat u op de weg naar Pasen nog meer verbonden zult raken met God en met elkaar!
dominee Willem Biesheuvel
Geplaatst 20 februari 2023