Geef vrijheid door!
Christus heeft ons bevrijd opdat wij in vrijheid zouden leven… Misbruik die vrijheid niet om uw eigen verlangens te bevredigen, maar dien elkaar in liefde… Ik zeg u dus: laat u leiden door de Geest… De vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. (Galaten 5 verzen 1, 13, 16 en 22-23).
Op 4 mei, tijdens de samenkomst in de Brugkerk voorafgaande aan de herdenking van alle oorlogsslachtoffers, mocht ik wat zeggen over het thema vrijheid. In dit Pinksternummer van de maandbrief wil ik die woorden ook aan u meegeven. Pinksteren is het feest van de Geest. En wie die Geest ervaart voelt volgens apostel Paulus echte vrijheid…
Geef vrijheid door! Onder die noemer herdenkt Nederland de barre oorlogsjaren. De slogan veronderstelt dat vrijheid een sociaal gebeuren is. Dat ze van mens tot mens gaat. Dat je haar eerst krijgt van een ander. Dat je pas echt vrij bent als je haar daarna aan de ander geeft.
Maar is vrijheid dan niet dat anderen zich niet met jou bemoeien? Dat jij je eigen gang kunt gaan? Dat je kunt roepen wat je wilt?
Het is een groot goed als een mens in vrijheid mag kiezen. Toch zit achter verlangen naar onafhankelijkheid dikwijls ook teleurstelling, frustratie. Te vaak ben je niet begrepen. Te vaak zijn jouw gevoelens, wensen, kwaliteiten over het hoofd gezien. Daarom heb je liever niet meer teveel met anderen te maken. Dan kunnen zij jou niet opnieuw tekortdoen. Een vrije keuze die geen echte vrije keuze is…
Echte vrijheid kun je alleen maar krijgen van anderen. Van mensen die wel oog hebben voor wie jij bent. Van mensen voor wie het ertoe doet dat jij er bent. Van mensen die met hun liefde het beste uit jou vrijmaken.
Echte vrijheid kan dus niet bestaan waar mensen langs elkaar heen leven. Waar het iedereen koud laat wat een ander met zijn leven doet.
Echte vrijheid bestaat waar mensen liefdevol ruimte maken voor elkaar. Waar de unieke mogelijkheden van een mens warm worden begroet, met respect gekoesterd, de kans krijgen om zich te ontwikkelen.
Op 4 mei voel ik mij nog meer dan op andere dagen verbonden met mijn overleden ouders. Mijn vader was 17 toen de oorlog uitbrak, mijn moeder 12.
Ik herinner mij vaders verhaal over een razzia in het dorp. De Duitsers zoeken jonge arbeidskrachten voor de oorlogsindustrie. Vader ligt urenlang op een plat stuk dak. Maar hij wordt niet gevonden.
Ik denk aan moeders verhaal over het Engelse bombardement op de Duitse commandopost. Iedereen die op straat is begint te hollen. Moeder vindt later haar klompen terug op de rand van een bomkrater. Zeventien dorpsbewoners overleven het bombardement niet.
Maar wat mijn ouders meemaken is nog niets vergeleken met wat Joden, homo’s, zigeuners, de mensen die voor hen durven opkomen, meemaken. Kenmerkend voor de nazi-ideologie is haar extreme onverschilligheid. Er is geen enkele begrip, respect, mededogen voor wie anders zijn.
De wereld wordt onvrij als het mensen koud laat wat anderen doen, wat anderen lijden.
Op 4 mei denk ik aan mijn ouders die aan mij vrijheid hebben doorgegeven. Dat deden ze door liefdevol ruimte te maken voor wie ik was en wat ik kon en wilde worden.
Vrijheid bestaat waar mensen alle ruimte krijgen om het beste van zichzelf te geven.
Mijn overtuiging is dat vrijheid ten diepste een geschenk is van God. Ik zie Hem als de liefdevolle Ruimteschepper. Hij begroet elk uniek kind van Hem – Jood en homo en zigeuner, niet-gelovig en moslim en Christen – met warmte. Hij wil niets liever dan dat hun creativiteit en liefde zich vrij ontwikkelen zullen.
Ik geloof dat het de roeping, bestemming van ieder mens is om vrijheid door te geven.
Soms maak ik mij zorgen over het klimaat in onze huidige samenleving. Waar vrijheid steeds vaker verstaan wordt als geen rekening hoeven houden met de gevoelens van anderen. Waar mensen via tweets of midden op straat het slechtste uit zichzelf vrijlaten.
Misschien hebben de mensen die dat doen nooit echt de vrijheid gekregen. Misschien durven zij hun positieve ik niet meer te laten zien. Omdat zij te vaak zijn uitgelachen, weggepest, niet aan het woord konden komen.
Echte vrijheid is jezelf – je pure zelf: dat wat je werkelijk bent, alle liefde en hoop en vertrouwen die in je zijn – kunnen en durven geven. Wie zichzelf echt durft te geven schept ook ruimte voor anderen om zichzelf te durven geven. Wie zichzelf echt durft te geven geeft vrijheid door!
Vrijheid is een geschenk van God aan ons doorgegeven door de mensen om ons heen. En het bijzondere is dat de ruimte, die wij krijgen, nog groter wordt, als wij haar weer weggeven. Als ook wij liefdevol ruimte scheppen voor een ander, komen wij zelf nog meer aan het licht dan de mensen die wij mogen zijn!
dominee Willem Biesheuvel
Geplaatst: 19 mei 2019