Brief van de maand juni 2023
Veerkracht
Zo’n vijftien jaar geleden volgde ik een bijzondere opleiding. Ik was getriggerd door een artikel in Trouw geschreven door Hanneke Meulink-Korf na het overlijden van Nagy (spreek uit: Nodzje). Met Nagy had ik via de boeken kennis gemaakt in m’n studie Maatschappelijk Werk, half jaren 80 op De Horst in Driebergen. Hanneke was opleider van die bijzondere opleiding, bedoeld voor predikanten en kerkelijk werkers. Ik heb haar gebeld met de vraag wat de opleiding inhield en of ik mee mocht doen. Dat mocht op voorwaarde dat mijn kerkenraad, waar ik op dat moment niet in zat, meerwaarde zag voor onze gemeente en toestemming gaf. Dit zonder financieel te hoeven bijdragen. En ja, ik mocht de opleiding volgen, Contextueel Pastoraat, een jaar elke maand twee aaneengesloten dagen op Hydepark in Doorn en daarna een half jaar supervisie. Heel leerzaam, ook pittig, maar het gevoel van een warme deken als groep om mee te werken. Het waren niet alleen de inzichten van Nagy, de psychiater-psychotherapeut, maar ook van Levinas de filosoof en van Buber de theoloog. Dit samen maakte het tot een boeiende opleiding. Het is een andere manier van kijken en het gesprek aangaan.
Nog altijd ontvang ik het tijdschrift Contextueel Pastoraat. Het laatste themanummer gaat over Veerkracht. Eigenlijk een vreemd woord als je het letterlijk neemt bij menselijke gebeurtenissen. Veerkracht is volgens Wikipedia het vermogen van vaste lichamen om na vervorming weer hun oorspronkelijke positie in te nemen. Bij mensen werkt het anders.
Wat is veerkracht en hoe kan je die (van jezelf of van een ander) vergroten? Ook al zijn mensen wonderwel in staat om ongekende tegenslag op te vangen, ondanks ontwrichting van het bestaan weer nieuwe moed en zin te vinden, toch wordt het nooit meer zoals vroeger. Het leven springt nooit terug in de oude vorm. Integendeel, wie veerkrachtig blijkt, is in staat het leven ondanks verlies en pijn opnieuw vorm te geven. Steeds blijkt de achtergrond en de context van de mensen van belang te zijn. Voor een deel lijkt de veerkracht van mensen samen te hangen met de erkenning van de mensen om je heen, erkenning voor wie je bent en wat je doet.
Er is veel te zeggen over wat mensen in moeilijke omstandigheden veerkrachtig maakt. De wijze van reageren op belastende gebeurtenissen en omstandigheden is steeds uniek en persoonlijk. Deels komt veerkracht door kwaliteiten, karaktertrekken, die je hebt meegekregen. Nog meer is veerkracht het resultaat van verbinding, dat mensen er voor elkaar zijn, in het echt of in de verbeelding.
De contextuele manier van kijken kan zelf al een bron van veerkracht zijn. Verhoudingen komen soms vast te liggen, wat er beweegt tussen mensen kan gaan stollen en verharden. Wat kan het dan goed doen wanneer iemand je helpt om anders te kijken; oog te hebben voor wat er gegeven of ontvangen wordt, je bewust te worden van ondergeschoven ervaringen in de generatie boven of onder je. Alleen al dat bewustzijn kan soms iets in gang zetten in een statische situatie, en kracht geven aan een voorzichtige kleine nieuwe inzet, veerkracht.
Zo bezien is er meer veerkracht in en om mensen dan op het eerste gezicht lijkt. Een klein beetje meeveren betekent ook al beweging. En dat geeft hoop, met het oog op de toekomst.
De veerkracht van de patiënt vergroot vaak die van de zorgverlener, of die van het gemeentelid vergroot die van de pastor. Het begrensd nabij kunnen zijn, het in waarde brengen, het samen machteloos durven zijn zonder de hoop te verliezen, dit alles lijken mij bezigheden die zeer dichtbij komen bij wat Levinas bij de ontmoeting met de blik van die ene Ander bedoelt.
Wij mogen weten dat we gezien zijn in het licht van de Eeuwige. Met veerkracht mogen we ook omzien naar de ander.
Met de zomer in het verschiet wens ik u veel inspiratie en veerkracht toe!
Agaath Koers
Ook dit jaar organiseren wij weer zomerzangavonden samen met de andere kerken in Rijnwoude. 
