Pasen en de coronacrisis
En ineens gingen alle dingen anders…
Het coronavirus zet miljoenen mensenlevens op z’n kop. In de eerste plaats het leven van alle duizenden nabestaanden en patiënten.
Maar ook voor wie nóg gezond zijn, zijn de consequenties groot. Contact met anderen zoveel mogelijk vermijden. Je zaak moeten sluiten, of producten niet langer kunnen exporteren. De kinderen niet naar school. Wie in een ziekenhuis of zorginstelling is opgenomen mag nauwelijks of geen bezoek meer ontvangen.
En dan is er nog de angst. Omdat nog veel meer mensen ziek dreigen te worden. Of erger dan dat. Ook jij, of één van je liefsten, kan getroffen worden.
Het coronavirus legt ook het kerkelijke leven bijna stil. Al onze bijeenkomsten zijn afgelast. Voor de kerkdiensten is er wel een digitaal alternatief: te beluisteren via kerkomroep.nl. Waarschijnlijk zullen we ook het grootste van de christelijke feesten, Pasen, in 2020 niet samen kunnen vieren. Dat is slikken.
Hoe kunnen wij grip krijgen op het coronavirus? Overheden doen er alles aan om de situatie beheersbaar te houden. Toch stelde Premier Mark Rutte in zijn televisietoespraak dat “het virus onder ons is én voorlopig onder ons zal blijven”.
Ook mijn hoofd krijgt maar geen grip op het virus. Moet je nou voortdurend op je hoede zijn om niet ook besmet te raken? Of je niet gek laten maken en rustig je eigen leven blijven leiden?
Moderne technologieën geven de mens steeds meer controle over zijn bestaan. Toch brengt de corona-uitbraak aan het licht dat wij nooit alles kunnen beheersen. Soms kunnen wij niet anders dan de storm over ons heen laten trekken.
Maar heeft Eén niet alles wel onder controle? God kan immers alles!
Toch roept die veronderstelling ook grote vragen op. Als God werkelijk alles kan, waarom doet Hij er dan niet alles aan om alle vernietigende virussen uit te bannen?
Het evangelie spreekt echter niet over een God die alles kan. Wel over een God die alles gééft.
Al zijn vertrouwen, al zijn liefde, zichzelf schenkt Hij aan de mensen. Als teken van zijn vertrouwen in ons geeft Hij zelfs de controle over zijn schepping uit handen. Deze God maakt waar dat Hij niet alléén God wil zijn, maar God-mét-ons wil zijn, door als een kwetsbaar Mens in ons midden te komen wonen. Tekenend voor Hem is dat Hij zich een kroon – Latijn: corona – van doorntakken op het hoofd laat plaatsen (Matteüs 27:29). Weerloos is Hij onder de spot die over Hem neerdaalt.
De doornencorona is evenals het kruis een dubbel symbool: van de kwetsbaarheid van God én van zijn liefde die tot het uiterste gaat. Volgens het Paasevangelie kan zelfs de dood de liefde van Hem, die alles uit handen heeft gegeven, niet stuiten!
Wat zegt het evangelie van Pasen in een jaar waarin de hele mensheid moet dealen met een levensbedreigend virus? Twee dingen.
Ten eerste dat God onze onmacht deelt. Zoals Christus gekroond met doornen zijn kruis moet dragen, zo stuurt het leven ons soms ook op een weg die wij niet willen gaan. Volgens het evangelie gaan wij die weg echter niet alleen. God gaat met ons de weg van de angst en het lijden.
Maar het Paasevangelie zegt ook dat er voor wie de controle kwijt zijn ook grote kansen zijn. De God van het evangelie maakt door de controle uit handen te geven in zichzelf alle ruimte voor de liefde. En misschien dat zoiets ook gaat gebeuren met mensen bij wie een virus even het stuur uit handen heeft genomen. Misschien dat ze daardoor elkaars hand gaan grijpen, elkaar zullen steunen, werkelijke méde-mensen worden.
Het coronavirus legt de samenleving en ook de kerk lam. Maar toch niet helemaal.
Juist in deze tijd zie ik ook allerlei ontroerende initiatieven. Mensen die bewust langs Rhijndael lopen en uitgebreid zwaaien naar bewoners die geen bezoek meer mogen ontvangen. Anderen doen een kaartje in de bus bij wie de straat niet meer op durven. Weer anderen bellen mensen op die ze anders nooit opbellen om te vragen hoe het gaat. Ik kreeg diverse creatieve ideeën aangereikt over hoe we in een periode van niet samen mogen komen toch samen kerk kunnen zijn.
We kunnen dit jaar het Paasfeest niet gezamenlijk vieren. En toch zijn de initiatieven die ik net noemde ook manieren van Pasen vieren. Ze laten zien hoe uit een crisis nieuwe verbondenheid en solidariteit kunnen opbloeien. Er wordt iets in zichtbaar van Gods verbondenheid met zijn mensenkinderen door de dood heen.
Ik hoop dat het coronavirus snel uitgewoed zal zijn. Maar helaas hebben wij geen controle over het precieze verloop van deze pandemie.
Wat wij wel kunnen is onszelf overgeven aan de liefdeskracht van Hem die zichzelf heeft overgegeven aan ons. Volgens het evangelie is die liefdeskracht sterker dan elk virus, sterker dan de dood!
Pas goed op uzelf en op elkaar. En ik wens u toe dat vreemde Paasdagen voor u toch bijzondere dagen zullen zijn. Dat u juist nu zult voelen hoe God met kwetsbare mensen verbonden is. Dat u juist nu zult voelen hoe zijn liefde ons ook met elkaar verbindt!
Dominee Willem Biesheuvel
Geplaatst: 28 maart 2020