Waken in de nacht
Gelukkig lig ik niet vaak ’s nachts wakker. Maar soms wel. Dan word ik uit de slaap gehouden door wat ik de “stem van de nacht” noem. Tijdens de drukke dag lukt het goed om haar te negeren. Maar in de stilte van de nacht moet ik soms wel naar haar luisteren.
Die donkere stem brengt altijd mijn domme woorden of acties van de vorige dag in herinnering. En alle dingen waar ik niet aan toe kwam maar die wel, liever vandaag dan morgen, gedaan moeten worden. En ze zegt terwijl juist zij mij wakker houdt: “Als jij nu niet gauw in slaap valt, komt er morgen ook niks uit je handen.” De stem van de nacht doet mij twijfelen aan mijzelf en opzien tegen de nieuwe dag.
Om haar niet te horen doe ik een spelletje. Van de letters van een lang woord, Kerstnachtdienst bijvoorbeeld, andere woorden vormen. Of ik delf uit mijn geheugen de tekst op van een geruststellend psalmvers:
“Wanneer ik wakend in de nacht
mijn geest bij U, Heer, laat vertoeven,
dan mag ik weer uw goedheid proeven;
uw hulp wordt nooit vergeefs verwacht.”
Toch kunnen zelfs de prachtige woorden van Psalm 63:3 mijn malen in de nacht niet altijd stoppen. Waarom niet? Misschien wel omdat ik niet wakker genoeg ben…
Het Kerstevangelie vertelt over herders die in de nacht de wacht houden bij hun kudde. In de taal van Israël, het Hebreeuws, betekent één en hetzelfde werkwoord zowel “waken” als “bewaken” of “de wacht houden”. Dat woord zegt dat het vanzelfsprekend is dat wie de wacht houdt wakker is: écht wakker. Een goede herder laat zich niet afleiden: ook niet door een stem in zijn hoofd. Hij is volledig gefocust op de kwetsbare maar waardevolle schapen. Zodat hij direct in actie kan komen als zij in gevaar zijn.
Ongetwijfeld zijn er tijdens de Kerstnacht meer mensen in Betlehem die niet slapen. Maar kennelijk houdt de stem van de nacht hen allemaal zo bezig dat zij niet die ándere stem horen die de waakzame herders wel verstaan.
In de Kerstnacht horen de herders een lichtgevende stem. Die stem spreekt over een Kind dat de mensen wil redden van hun negatieve gedachten over zichzelf en over elkaar. Die stem zegt dat het leven van elk kwetsbaar mensenkind in de ogen van de Schepper zo bijzonder en kostbaar is dat Hij erin wil delen!
De donkere stem van de nacht doet ons allemaal twijfelen aan de waarde van ons en alle bestaan. Maar de missie van Jezus is om in deze wereld een ander geluid te laten klinken. Hij getuigt van een God die van kleine mensen houdt!
De eerste mensen die Jezus helpen om dit evangelie te verspreiden zijn de wakkere herders. Zij zijn getraind om niet naar de stem van de nacht te luisteren. Zij houden steeds voor ogen hoe kostbaar de schapen zijn.
Van die waakzame herders zou ik willen leren om ook echt wakker te zijn. Om mij niet door een donkere stem in vertwijfeling te laten brengen. Om wel die andere stem op te vangen die spreekt van de waarde van mijn en alle bestaan. Om ‘s nachts niet te liggen tobben. Om overdag werkelijk gefocust te zijn op de kostbare kudde die mij is toevertrouwd. Om na iedere door God gegeven dag in vrede te kunnen slapen!
Soms helpt het mij wel om als ik niet slapen kan die oude psalmwoorden op te zeggen. Dan brengen zij de stem van de nacht tot zwijgen en openen mijn oren voor een andere lichtgevende stem. Als in de Kerstnacht zegt die stem dat ik niet bang hoef te zijn. Dan ervaar ik dat er Eén is die zelfs een klein wakker liggend mensenkind in het oog heeft. Dan is even waar wat het tweede deel van dat psalmvers bezingt:
“Waar zich uw vleugels breed ontvouwden,
zing ik mij van mijn zorgen vrij.
Mijn ziel, Heer, is U zeer nabij,
door uw hand word ik vastgehouden.”
In de Kerstnacht horen de herders gezang: een lied over de Grote God die behagen heeft in kleine mensen. Dat is nog eens een lied om de nacht mee door te komen: het leert je geloven in jezelf en uitzien naar een lichte toekomst voor de hele wereld!
Goede Kerstdagen én -nachten voor u allemaal!
Dominee Willem Biesheuvel
Geplaatst: 19 december 2016