‘Ga mee!’: oproep, thema dat een seizoen lang met ons mee zal gaan. Oproep die uitnodigt om ons aan te sluiten bij de beweging van Gods liefde. Thema dat uitnodigt om aansluiting te zoeken bij anderen die ook die weg gaan. Oproep die uitdaagt om anderen op te roepen om zich ook aan te sluiten.
Maar hoe ga je mee met deze beweging? En waar gaat de reis precies naartoe?
In de Bijbel spelen reisverhalen een belangrijke rol.
Meer nog: het Oude Testament vertelt één groot reisverhaal. Over een volk dat met zijn God op weg gaat: het volk van Israël. Het is een lange reis die voortdurend twee kanten op gaat: naar zijn bestemming toe, maar ook steeds weer van die bestemming vandaan.
Ook het evangelie is een reisverhaal. De evangeliën vertellen over de weg van Jezus. Die Hem brengt naar wat niet zijn bestemming lijkt te kunnen zijn: een kruis. En toch komt Hij via die weg Thuis en wil Hij ook ons langs die weg Thuis brengen.
Het eerste reisverhaal in de Bijbel is het verhaal van Abram en Sarai. De Ene draagt die twee op om op weg te gaan “naar een land dat Hij hun zal wijzen” (Genesis 12:1).
Dat is nogal wat: op weg gestuurd worden zonder te weten waar exact je gaat uitkomen. Daar is veel vertrouwen voor nodig. En dat is ook waar het in dit verhaal om gaat, wat volgens het verhaal ieder mens nodig heeft. Ons leven is immers ook een reis. Als je wordt geboren heb je geen idee waar die tocht je brengen zal. Maar volgens de Bijbel gaat Eén altijd met je mee: die Ene die jou tot leven heeft geroepen. Volgens de Bijbel mag je erop vertrouwen dat Hij je zal brengen naar je bestemming. Vertrouwen of geloof als de kracht die een mens steeds weer op weg helpt. Met vertrouwen kom je er!
Abram en Sarai gaan in goed vertrouwen op weg. En zo komen ze in het land van Kanaän. De Eeuwige laat aan Abram weten dat dit het land is waar hij en zijn nakomelingen mogen wonen (Genesis 12:7). Einde verhaal, zou je zeggen. Sarai en Abram zijn waar ze moeten wezen.
Toch is het verhaal nog niet uit. De twee zijn nog maar net in Kanaän als er een hongersnood uitbreekt in het land. En dus… pakken ze hun boeltje maar weer op en reizen ze door naar Egypte (Genesis 12:10). Uitgerekend naar Egypte: in de Bijbel een slechte plek voor Gods volk. De Israëlieten zullen in Egypte als slaven worden uitgebuit, hun kinderen worden er gedood en ze mogen er hun God niet dienen.
Let wel: in het Bijbelverhaal roept de Ene Abram en Sarai nu niet. Hun reis naar Egypte is een zelfgekozen weg. En ook daarin schuilt een boodschap voor ons. Zelfgekozen wegen leiden een mens vaak weg van haar diepste bestemming. Het zijn wegen die wij niet met vertrouwen maar uit angst kiezen. Ze brengen ons naar plekken waar het beste van onszelf – ons geloof, onze hoop, onze liefde – in onszelf opgesloten blijft.
Dat overkomt ook Abram. In Egypte laat hij zijn mooie vrouw voor zijn zus doorgaan. Hij is bang dat de Egyptenaren hem zullen doden omdat ze Sarai voor zichzelf willen hebben (Genesis 12:13). Met als gevolg dat de farao daadwerkelijk deze “zus” opeist als zijn zoveelste vrouw (Genesis 12:14). De Eeuwige vindt dit ontoelaatbaar en slaat de farao met een plaag. Waarop de farao Abram met zijn Sarai onmiddellijk het land laat uitzetten (Genesis 12: 17-20). Abrams verhaal is niet alleen een verhaal over meegaan met God. Het is ook een verhaal van soms verdwalen in je eigen angsten. En dat geldt ook voor mijn en uw reisverhaal.
Wat kunnen wij doen om niet van het pad te raken maar op weg te blijven naar onze bestemming? De reisverhalen in de Bijbel leren dat gewone mensen het niet kunnen voorkomen dat ze soms zichzelf, het doel kwijtraken. Maar tegelijk wil de Bijbel voor ons een gids zijn die ons helpt om de weg weer terug te vinden. Hoe dan? De Bijbel nodigt ons uit om met Sarai en Abram en al die andere reizigers in het Oude Boek, ook met de leerlingen van Jezus mee te gaan. Door dat te doen leren wij de angstige en negatieve stemmen verstaan die hen en ook ons steeds weer sturen “naar Egypte”: naar waar we niet moeten wezen. Maar in die verhalen klinkt ook een andere Stem door. Die Stem die zegt: “Ga mee met Mij, vertrouw op mijn liefde, zo kom je terecht bij wie je mag zijn!” De Bijbel als boek dat ons wil toerusten om met vertrouwen de weg door het leven te gaan.
Nee, hoe de reis zal verlopen en hoe het doel er precies uitziet kan ook de Bijbel ons niet vertellen. Wel dat de Ene die ons roept om met Hem mee te gaan ons tot onze bestemming wil en zal brengen. De reisverhalen uit de Bijbel leren ons om die bestemming voor ogen te houden.
‘Ga mee!’: ons nieuwe jaarthema. In het nieuwe seizoen zullen we vaak en op verschillende manieren aan het werk gaan met Bijbelse reisverhalen. Verhalen die ons helpen willen en kunnen om ons te oriënteren in het landschap van het leven. Gaat u ook mee? Dat wij samen een goede reis zullen hebben!
dominee Willem Biesheuvel
Geplaatst: 23 september 2023